خانه دارویی‌های گرگان؛ هنوز زیر تیغ بلدوزر
شهرداری به جان خانه دارویی‌های گرگان افتاد و سازمان میراث فرهنگی شکایت کرد. حاصل کار توقف موقف تخریب این خانه تاریخی شد. هرچند گفته می‌شود که شهرداری در تخریب برخی خانه‌های بافت تاریخی گرگان نقش داشته اما سازمان میراث فرهنگی گویا قصد ادامه پیگری شکایت خود را ندارد.
خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه میراث فرهنگی ـ شهرداری گرگان سراغ خانه تاریخی دارویی‌ها رفت و سازمان میراث فرهنگی هم ادعای شکایت از شهرداری را مطرح کرد. هنوز یک‌هفته از انتشار این خبر نگذشته که رئیس میراث فرهنگی حرف خود را پس گرفته و گفته است که هدف از شکایت صرفا توقف پروژه بوده و گویا قصد ندارد باقی مراحل شکواییه خود را دنبال کند. با این‌حال برخی چهره‌های فرهنگی خواستار اقدام قاطع سازمان میراث فرهنگی هستند.
به گزارش CHN بافت تاریخی گرگان همیشه محلی برای منازعه و جنجال بوده است. بحث‌ها برای تخریب‌ها و تحولات غیرقانونی و غیرکارشناسی در محدوده بافت تاریخی گرگان هرروز تکرار می‌شود. این بار این سومدیریت‌ها دامن خانه دارویی‌ها را گرفت.
خانه دارویی‌ها بنایی ازمجموعه بناهای بافت تاریخی گرگان است که در هفته گذشته بیش از دوبار توسط شهرداری مورد تخریب قرار گرفت. این بنای تاریخی که در سال 1380 به ثبت ملی رسید توسط یکی از نهادهای انقلابی به شهرداری گرگان فروخته شد.
پیش از این "قربان علی عباسی"، رییس اداره کل سازمان میراث فرهنگی استان گلستان نیز از این رفتار غیرمسوولانه و یک جانبه شهرداری ابراز نارضایتی کرد گفت که دو سال پیش شهرداری بخش شمالی بنا را ازمالک یعنی ستاد اجرای فرامین امام (ره) خریداری کرد. در حال حاضر هم شهرداری کاری با بخش جنوبی که هم دارای ارزش معماری بیشتر و دارای سکنه است ندارد. مشکل امروز این سازمان با شهرداری در خصوص تخریب بناست؛ چرا که شهرداری موظف است طبق قانون در جهت حفاظت از بنا گام بردارد و نه تخریب آن؛ در نهایت ادامه عملیات تخریب توسط میراث فرهنگی به طور موقت متوقف شد. در این زمینه شکواییه‌ای تنظیم شده که در حال حاضر منتظر رای قاضی است.
با این‌حال در تازه‌ترین تماس تلفنی رئیس اداره کل سازمان میراث فرهنگی استان گلستان با خبرنگار CHN اظهارات قبلی خود را رد کرد و گفت: «ما قرار بر شکایت رسمی از شهرداری نداشتیم. هدف ما توقف این طرح بود که انجام شد. در هفته آینده قرار است با حضور نمایندگان شورا و شهردار گرگان جلسه شورای فنی تشکیل شود. به هر حال آنچه که مهم بوده این‌است‌که شهرداری پذیرفت اقدام اشتباهی انجام داده و باید برای بنای مذکور طرح حفاظتی و کاربری فرهنگی جدیدی تعریف کند.»
با این‌حال "عبدالرضا چراغعلی"، رییس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر گرگان به نمایندگی از مردم گرگان صراحا خواستار اقدام قانونی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان گلستان شد.
چراغعلی با یاد آوری نقش، جایگاه و وظایف اداره کل میراث فرهنگ و گردشگری، این نهاد را متولی اصلی و مسوول مستقیم نظارت بر بناهای تاریخی خواند و گفت: «شورا به شکل مستقیم مواضع خود را اعلام کرد و نه تنها خواستار توقف طرح شد بلکه همچنان معتقد است که این تخلف شهرداری باید از طریق قانون پیگیری شود تا دیگر شاهد این حوادث نباشیم. مردم نیز باید توجه داشته باشند که ما به اندازه توانمان پیگیری انجام می‌دهیم اما تلاش های مردم و شورا نباید موجب شود تا نهادهای متولی و مسوول از انجام وظایف قانونی خود سرباز زنند. ما همچنان به انتظار اقدام قانونی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری گلستان هستیم.»
«رحیم ایرانشاهی»، استاد دانشگاه و معاون دانشکده هنر و معماری دانشگاه سبزوار هم وضعیت عمکرد شهرداری‌ها و سازمان میراث فرهنگی را در سراسر ایران بسیار پیچیده و تاسف بار توصیف می‌کند.
ایرانشاهی معتقد است که راه فرار برای شهرداری‌ها معمولا باز و سوء مدیریت‌ها نیز به این قانون گریزی‌ها دامن می‌زند.
ایرانشاهی در ادامه با اشاره به خروج برخی آثار از فهرست میراث ملی گفت: «در بسیاری از مواقع برای توجیه عملیات غیرکارشناسی، بناها را از ثبت ملی خارج کرده تا حدود قانونی را به حداقل کاهش دهند. اداره‌های میراث فرهنگی یک کارشناس حقوقی دارد که در موارد اینچنینی باید از متخلف طرح شکایت کند و مسئله را در نهادهای قضایی مورد بررسی قرار دهد.»
ایرانشاهی اضافه کرد: «البته متاسفانه لابی‌ها و سیستم‌های رابطه‌ای مانع از تحقق این امر می‌شود. در موارد مشابه این توصیه می‌شود که حتما طرح تفصیلی و جامع شهر مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. نگاهی به این طرح‌ها در حوزه توسعه شهری به خوبی نشان می‌دهد که چه سرنوشتی در انتظار بافت تاریخی یک شهر نشسته است.»
وی گفت: «در طرح ساماندهی شهرها از واژه نامانوس بافت فرسوده استفاده شده و کاربری هر بنا را با توجه به این تعریف دستخوش تغییر و جانشینی‌های غلط می‌کنند. زمانی که این تعیین کاربری‌ها مصوب شد آغاز دردسر برای دلسوزان و فعالان میراث فرهنگی است چرا که برای هر تغییر کاربری باید به کمیسیون ماده 100 رجوع شود که جلسه‌ای با حضور نمایندگان شهرداری، شورای شهر، میراث فرهنگی، مسکن و شهرسازی و ... تشکیل شود و ببینید که حتا میراث در چنین جلسه‌ای تنها یک حق رای دارد که در بهترین حالت هم کاری از پیش نمی‌برد. بازوی اجرایی شهرداری بسیار قوی‌تر از میراث است.»
معاون دانشکده هنر دانشگاه سبزوار در پایان هشدار داد: «در ایران همان اتفاقی در شرف وقوع است که در اروپا در دوره انقلاب صنعتی افتاد و ما روزی به اهمیت حفظ و نگهداری میراث کهن خود پی می‌بریم که بسیار دیر شده‌است. باید کمی هشیارتر بود.»
افراطی های رسانه ای استان؛ اهداف و رویکردها